„U ŹRÓDŁA – Spotkanie z ludowym dziedzictwem kulturowym”
Płazów, 21 września 2025 r.
W niedzielę, 21 września 2025 roku, Płazów w gminie Narol po raz kolejny stał się miejscem, gdzie tradycja spotkała się z teraźniejszością. Odbyła się tam druga edycja wydarzenia „U ŹRÓDŁA – spotkanie z ludowym dziedzictwem kulturowym”, organizowanego przez Centrum Kulturalne w Przemyślu i Gminny Ośrodek Kultury w Narolu. Przedsięwzięcie zostało dofinansowane ze środków budżetu Województwa Podkarpackiego.
Przedsięwzięcie miało na celu popularyzację, a także promowanie przejawów ludowego dziedzictwa kulturowego wybranych miejscowości w zakresie: śpiewu, muzyki, rękodzieła, kulinariów, które wciąż są obecne w życiu współczesnych ludzi.
Miejsce wydarzenia – Płazów, jest ważnym elementem historii i tradycji – właśnie stamtąd pochodzą słynne drzeworyty płazowskie, to tam udało się reaktywować pracownię drzeworytu płazowskiego. Ważnym punktem programu było rozstrzygnięcie zorganizowanego po raz pierwszy ogólnopolskiego konkursu na drzeworyt inspirowany drzeworytem ludowym pn. „DRZEWORYT – ŹRÓDŁO NATCHNIENIA”. Konkurs został objęty honorowym patronatem: Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie oraz Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Zgromadził 32 uczestników – artystów z całej Polski. Podczas imprezy otwarto także wystawę pokonkursową, która spotkała się z dużym zainteresowaniem publiczności.
Wydarzenie obfitowało w występy różnorodnych artystów ludowych:
- Zespół Tańca Ludowego „Zwierzyniacy” ze Zwierzyńca,
- Kapela „Galicjanie” i Grupa Śpiewacza „Galicjanki z Roztocza” z Narola,
- Kapela Ludowa „Bez Noge” z Gaci,
- solista-śpiewak Kazimierz Rzemyk z Ujeznej,
- Zespół Śpiewaczy „Dzikowianie” ze Starego Dzikowa,
- mistrz Michał Rydzik z Grodziska Dolnego z uczennicą Martyną Pigan z Cieplic (cymbały rzeszowskie)
- solistka-śpiewaczka Zofia Sokół z Gniewczyny Trynieckiej.
Oprócz programu scenicznego, uczestnicy mogli:
- obejrzeć pracownię drzeworytniczą,
- uczestniczyć w odbijaniu klocków drzeworytniczych wykonanych przez Józefa Lewkowicza z Nowego Sioła – zajmującego się drzeworytami,
- zapoznać się z materiałami filmowymi prezentującymi dziedzictwo kulturowe regionu,
- skosztować specjałów regionalnej kuchni,
- odwiedzić stoiska z lokalnymi produktami i rękodziełem,
- poznać warsztat pracy zabawkarza Ryszarda Marcińca z Brzózy Stadnickiego wykonującego drewniane zabawki,
- skorzystać z atrakcji przygotowanych dla dzieci.
Wydarzenie stało się okazją do rozmów, wymiany doświadczeń oraz wspólnego świętowania tego, co w kulturze ludowej najcenniejsze – autentyczności i żywego przekazu. Wieczór zakończyła wspólna zabawa taneczna przy muzyce kapel ludowych.
Relacja telewizyjna dostępna jest na stronie TVP Rzeszów: https://rzeszow.tvp.pl/89049042/u-zrodla-w-plazowie-lokalne-tradycje-muzyka-rekodzielo-i-sztuka-ludowa
Relacja radiowa dostępna jest na stronie Katolickiego Radia Zamość: https://www.radiozamosc.pl/artykul/25076,gmina-narol-u-zrodla-spotkanie-z-ludowym-dziedzictwem-kulturowym-w-plazowie
Uczestnicy konkursu na drzeworyt inspirowany drzeworytem ludowym
pn. „DRZEWORYT - ŹRÓDŁO NATCHNIENIA”
Kategoria twórcy profesjonalni:
- Ewelina Nowosada, Sokółka, woj. podlaskie,
drzeworyt pt. „ Święty Józef”
- Adam Smólski, Janów, woj. śląskie,
drzeworyt pt.„ Czarci wynalazek”
- Ewelina Szostakiewicz, Gliwice, woj. śląskie,
drzeworyt pt. „ To ja baba z Zabrza Maciejowa”
- Elżbieta Długosz, Stalowa Wola, woj. podkarpackie,
drzeworyt pt. „ Matka Boska Bolesna z Szasztina”
- Karolina Zimna- Stelmaszewska, Tkaczew, woj. łódzkie,
drzeworyt pt. „ Procesja Bożego Ciała”
- Joanna Kołacz, Jawornik Polski, woj. podkarpackie,
drzeworyt pt. „ Dwugłowe cielę”
- Anita Kuchta – Kurasińska, Lubaczów, woj. podkarpackie,
drzeworyt pt. „ Św. Maria Magdalena w Nowym Bruśnie”
- Jakub Sobczak, Toruń, woj. kujawsko-pomorskie,
drzeworyt pt. „ Matka Boża Supraska”
- Radosław Kostusiak, Warszawa, woj. mazowieckie,
drzeworyt pt. „ Św. Sebastian”
- Tamara Szwedo, Warszawa, woj. mazowieckie,
drzeworyt pt. „ Święty Jerzy”
- Jacek Machowski, Rzeszów, woj. podkarpackie,
drzeworyt pt. „ Generatywne błaganie o ochronę cyfrową”
- Jerzy Jakubów, Kowary, woj. dolnośląskie,
drzeworyt pt. „ Święty Jerzy”
- Andrzej Łowicki, Bodzanów, woj. mazowieckie,
drzeworyt pt. „ Matka Boska Chodkowska”
- Marta Wakuła-Mac, Kraków, woj. małopolskie,
drzeworyt pt. Akt I
- Gabriela Michalak, Ostrów Wielkopolski, woj. wielkopolskie,
drzeworyt pt. „ Kołtryna białynińska”
Kategoria twórcy nieprofesjonalni:
- Jagoda Markiewicz, Kraków, woj. mazowiecki,
drzeworyt pt. „Mity o diabłach”
- Agnieszka Sołtysiak, Kruszwica, woj. kujawsko-pomorskie,
drzeworyt pt. „ Kujawskie naręcze”
- Artur Sałański, Warszawa, woj. mazowieckie,
drzeworyt pt. „Nadzieja”
- Anna Agata Olechno, Sokółka, woj. podlaskie,
drzeworyt pt. „ Św. Michał Archanioł”
- Artur Olechno, Sokółka, woj. podlaskie,
drzeworyt pt. „ Św. Antoni”
- Marta Dykiel, Sokółka, woj. podlaskie,
drzeworyt pt. „Różany ogród”
- Amelia Dykiel, Sokółka, woj. podlaskie,
drzeworyt pt. „Mój patron”
- Gabriela Michalak, Ostrów Wielkopolski, woj. wielkopolskie,
drzeworyt pt. „ Kołtryna białynińska”
- Ewa Jurgiel, Sokółka, woj. podlaskie,
drzeworyt pt. „ Bogurodzica”
- Marek „Prus” Głowacki, Latowicz, woj. mazowieckie,
drzeworyt pt. „ Św. Jan Nepomucen”
- Martyna Barć, Tyczyn, woj. podkarpackie,
drzeworyt pt. „Opatrz nas”
- Natalia Nikiel, Rzeszów, woj. podkarpackie,
drzeworyt pt. „Noc”
- Patrycja Maczyńska, Świdnik, woj. lubelskie,
drzeworyt pt. „ Zaginiony klocek Scen Księgi Rodzaju”
- Józef Lewkowicz, Nowe Sioło, woj. podkarpackie,
drzeworyt pt. „ Brat Albert Chmielewski 1845-1916r.”
- Renata Polczak, Horyniec-Zdrój, woj. podkarpackie,
drzeworyt pt. „ Matka Boska Gromniczna”
- Kamil Polczak, Horyniec-Zdrój, woj. podkarpackie,
drzeworyt pt. „ Święty Florian”
- Wojciech Błaszczak, Legnica, woj. dolnośląskie,
drzeworyt pt. „ Św. Mikołaj”
- Agata Ćwiklik, Kraków, woj. małopolskie,
drzeworyt pt. „ Wawel- byle do wiosny”
Komisja oceniająca:
Krystyna Pieronkiewicz-Pieczko
Etnolog, starszy kustosz, kierownik Działu Etnografii Muzeum Śląskiego w Katowicach; zasiada w Kapitule Nagrody Kolberga „Za zasługi dla Kultury Ludowej”; jest redaktorką naukową czasopisma „Śląskie Prace Etnograficzne”; autorką wielu wystaw i publikacji
z zakresu szeroko pojętej kultury; tworzy etnograficzne kolekcje, w tym grafiki ludowej;
jest autorką wystawy „Drzeworyt ludowy. Zaginiona sztuka?”, na której zaprezentowała historię i rozwój polskiego drzeworytu ludowego oraz współczesne próby reaktywacji tej niezwykłej dziedziny twórczości .
Zbigniew Biel
Studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie w 1984 roku uzyskał dyplom na Wydziale Grafiki. Uprawia rysunek, malarstwo i grafikę. Od 1983 roku brał udział
w kilkudziesięciu wystawach zbiorowych w kraju i poza granicami. Jest autorem kilkunastu wystaw indywidualnych. Za swoje grafiki otrzymał kilka nagród i wyróżnień o, m.in. na Triennale Grafiki Polskiej w Katowicach w 1991 roku. Jego prace znajdują się w kolekcjach zarówno prywatnych, jak i muzealnych (m.in. Muzeum Narodowego w Krakowie, Portland Art Museum (USA), Museum of International Contemporary Graphic Art w Fredrikstad (Norwegia), Museo Internazionale dell’Exlibris Gabriele D’Annunzio w Pescara (Włochy), Musée du Petit Format w Couvin (Belgia) oraz Muzeum Sztuki w Bytomiu, Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy).
Beata Skoczeń-Marchewka
Etnograf, kustosz w Muzeum Etnograficznym im. S. Udzieli w Krakowie, gdzie opiekuje się kolekcją sztuki. Autorka i współautorka publikacji i wystaw poświęconych sztuce ludowej
i nieprofesjonalnej, oraz symbolice kultury ludowej, w tym wystawy nagrodzonej „Sybillą”
(„Spotkanie. Drzeworyty ludowe z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego zachowanej we Lwowie”). Pomysłodawczyni i współtwórczyni Wirtualnego Muzeum Drzeworytów Ludowych (www.drzeworyty.eu ). Badania prowadzone w Polsce, Ukrainie, Słowacji
i Czechach pozwoliły dotrzeć do zapomnianych lub nieznanych drzeworytów, które udostępnione są w portalu Wirtualne Muzeum Drzeworytu.
Zapraszamy do zapoznania się z protokołem I konkursu na drzeworyt inspirowany drzeworytem ludowym „Drzeworyt – źródło natchnienia”. Finał konkursu - Płazów, 21.09.2025 r.
PROTOKÓŁ
Z POSIEDZENIA JURY I KONKURSU NA DRZEWORYT INSPIROWANY DRZEWORYTEM LUDOWYM, „DRZEWORYT – ŹRÓDŁO NATCHNIENIA”, ORGANIZOWANEGO PRZEZ GMINNY OŚRODEK KULTURY W NAROLU I CENTRUM KULTURALNE W PRZEMYŚLU
Na posiedzeniu, które odbyło się dnia 10 września 2025 r. w siedzibie Gminnego Ośrodka Kultury w Narolu, Jury w składzie:
- Zbigniew Biel – artysta grafik, przewodniczący Jury
- Krystyna Pieronkiewicz-Pieczko – etnolog, muzealnik z Muzeum Śląskiego w Katowicach
- Beata Skoczeń-Marchewka, etnolog, muzealnik z Muzeum Etnograficznego w Krakowie
oceniło 32 prace, czternaście z nich zostało wykonanych przez artystów profesjonalnych, a osiemnaście przez artystów nieprofesjonalnych. Odbitki drzeworytnicze zostały zaprezentowane wraz z klockami.
Jury wysoko ocenia poziom zgłoszonych prac oraz z zadowoleniem przyjmuje fakt, że zorganizowany po raz pierwszy konkurs spotkał się z tak dużym odzewem artystów i miłośników tradycji drzeworytniczej.
Po wnikliwej ocenie Jury przyznało następujące miejsca i wyróżnienia:
Dla twórców profesjonalnych:
I Miejsce wraz z nagrodą finansowąw kwocie 1300 zł (słownie: jeden tysiąc trzysta zł) ufundowaną przez Centrum Kulturalne w Przemyślu otrzymuje Jakub Sobczakz Toruniaza drzeworyt pt.„Matka Boska Supraska”
II Miejsce wraz z nagrodąfinansowąw kwocie 1000 zł (słownie: jeden tysiąc zł) ufundowaną przezCentrum Kulturalne w Przemyślu otrzymuje Tamara Szwedoz Warszawy za drzeworyt pt. „Impossible isnothing”/Niemożliwe nie istnieje”
III Miejsce wraz z nagrodą finansową w kwocie 700 zł (siedemset zł) ufundowaną przez Centrum Kulturalne w Przemyślu otrzymuje Jacek Machnowski z Rzeszowa za drzeworyt pt. „Generatywne błaganie o ochronę cyfrową”
oraz dwa wyróżnienia finansowe w kwocie po 400 zł. każde, ufundowane przez Gminny Ośrodek Kultury w Narolu, które otrzymują:
– Anita Kuchta – Kurasińska z Lubaczowa za drzeworyt „Św. Magdalena w Nowym Bruśnie”
-Elżbieta Długosz ze Stalowej Woli za drzeworyt pt. „Matka Boska Bolesna z Szasztina”
Dla twórców nieprofesjonalnych:
I Miejsce wraz z nagrodą finansową w kwocie 1300 zł (słownie: jeden tysiąc trzysta zł) ufundowaną przez Centrum Kulturalne w Przemyślu otrzymuje Kamil Polczakz Horyńca-Zdroju za drzeworyt pt. „Św.Florian”
II Miejsce wraz z nagrodą finansowąw kwocie 1000 zł (słownie: jeden tysiąc zł) ufundowaną przez Centrum Kulturalne w Przemyślu otrzymuje Gabriela Michalak z Ostrowa Wielkopolskiego za „Kołtrynębiałynińską”
III Miejsce wraz z nagrodą finansową w kwocie 700 zł (siedemset zł) ufundowaną przez Centrum Kulturalne w Przemyślu otrzymuje Józef Lewkowicz z Nowego Sioła za drzeworytpt. „Brat Albert Chmielowski 1845-1916”
oraz dwa wyróżnieniafinansową w kwocie po 400 zł. każde, ufundowane przez Gminny Ośrodek Kultury w Narolu, które otrzymują:
–Jagoda Markiewiczz Krakowa zadrzeworyt pt. „Mity o diabłach”
- Marek „Prus” Głowackiz Latowicz zadrzeworyt pt. „Świętego Jana Nepomucena”
Jury wyraża uznanie dla autorów prac, którzy nadesłali swoje grafiki i klocki na konkurs.Zachęca też do dalszej inspiracji ludowym drzeworytem, czerpania z bogactwa jego tradycji oraz wykorzystywania ich do twórczych, artystycznych rozwiązań, dostosowanych w treści i formie do oczekiwań współczesnych czasów.
Jury składa gratulacje Organizatorom I Konkursu na drzeworyt inspirowany drzeworytem ludowym pt. „Drzeworyt – źródło natchnienia”, za pomysł jego realizacji, zaangażowanie i niezwykle sprawną organizację. Ma nadzieję, że konkurs przyjmie charakter cyklicznego wydarzenia, odbywającego się w tak szczególnym miejscu, jakim jest Płazów, przyczyniając się do promowania i zachowania tradycji drzeworytnictwa ludowego.
Narol, dn. 10. 09. 2025 r.
