Zapraszamy na kolejną lekcję historii opowiedzianą przez tych, którzy noszą ją w sobie od najmłodszych lat.
Film powstał w ramach cyklicznego projektu pn. „Śladem ścieżek zapomnianego dziedzictwa” realizowanego przez Centrum Kulturalne w Przemyślu, którego celem jest poszukiwanie i utrwalanie zapomnianego lub mało znanego dziedzictwa historycznego i kulturowego podkarpacia.
BIRCZA jest piękną i urokliwą miejscowością położoną na Pogórzu Przemyskim w południowo - wschodniej części Polski z bogatą historią, kulturą i pięknymi zabytkami, które stanowią m.in. Pałac Humnickich, kapliczka Jana Nepomucena z początku XIX w., Kaplica cmentarna rodziny Kowalskich z 1947 r. wraz z przyległym cmentarzem (tzw. Starym), gdzie pochowani zostali powstańcy styczniowi oraz nowym, gdzie spoczywają bohaterowie walk o Birczę. Prężnie działa tam jedna z najstarszych w kraju jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej, która powstała w 1884 r. Bircza słynie także ze smacznego chleba na zakwasie, który w niezmienionej recepturze wypiekany jest od 1949 r.
W latach 1945-1946 Bircza była trzykrotnie napadana przez bandy UPA oraz trzykrotnie obroniona przez jej mieszkańców oraz żołnierzy Wojska Polskiego. Upamiętnia te wydarzenia pomnik w centrum rynku Birczy wzniesiony na pamiątkę bohaterom walczącym w jej obronie. Na pamiątkowej tablicy znajduje się znamienne epitafium „Żywi to pamiętają. Żywi dziś czuwają”. Na Wzgórzu Chomińskim w Birczy miała miejsce jedna z większych bitew Kampanii Wrześniowej. Miejsce upamiętnione zostało okolicznościowym obeliskiem.
Z ziemi birczańskiej wywodzi się wiele znamienitych nazwisk – bohaterów, osób kultury i sztuki. Starsi mieszkańcy Birczy posiadają bardzo rozległą wiedzę historyczną, przekazywaną w postaci wspomnień członków rodziny, znajomych i świadków zdarzeń, a także zdjęć i dokumentów przez nich przechowywanych.
To wszystko przedstawia nam film , który nagrany został zimą ubiegłego roku (2022 r.), a prezentowany jest dzisiaj – w kolejną rocznicę I napadu band UPA na mieszkańców Birczy.